Tuesday, April 28, 2015

Book of the Year chungchang bawk



Vanglaini April ni 17 chhuaka Mafaa ziah ‘A phêk ropui chungah’ tih leh April ni 25-a Pu Lalzuia Colney ziah ‘Book of the year chungchang kha’ tih ka lo chhiar atangin rilruah eng eng emaw a rawn inbin lût ve a. ‘Thingthu pahnih chauh chu an insual a, a alh tha duh lo’ an tih vang pawh ni chuang lovin insual si lo; tum thuhmun, ngaihdân hrang inkârah ka lo tla zep ve teh ang.

Vawi 25 zet Book of the Year an thlan tawh zîngah Mafaa chuan thlan âwm tak a tih 5 pawh tling mang lo khân a sawi a. A tarmit atân kan lo tang ve ngawt pek a. A thahnem ngaihna kha mitdel tân pawh fiah lo ruaia hmuh theih khawpa chiang a ni. Ka lo hmuh ve dânah pawh ‘tunlai’ lehkhabu chhuak hian ‘hmanlai’ chhuak kha a pha ta lo hle.

Tunlai hla hi chu a ‘changkâng’ vah mai a. Hrilhfiah chawp ngai lovin amah leh amah hi a inhrilhfiah sa thlap nia. Thu chheh mawi leh tawngkam lungkuai awm si lovin “Khaw maw, i thingpui sen hâng chu” tih ang chauha ‘simple’ leh ‘mâwlmang’; literature mit atanga pa sawntlung tawih tawh ang maia hlutna nei lo a ni. Chanchin bu hlui te chu thil fûn nân tal a la tangkai a!

Pu Lalzuia’n Book of the Year thlan dân a rawn sawifiahna kha uluk takin ka chhiar a. Language criteria atanga teh chuan ‘âwm’ tak tak a awm maithei. Mahse, originality & creativity atanga teha sitawm ve tak tak erawh a awm leh zeuh thin.

Tlangvâl fel deuh te chuan nupui tur atân hmêl tha leh pian nalh ngawt melh lova nungchang melh tel nachang an hriat tawhna khawvêlah hian a kâwm leh bu pianhmang mawina te, chhut dik leh fiah dân te atanga kan lo la teh fo leh he criteria hian mark a la pu hnem ber tlat hi a mak ka ti ve deuh. Tunlaia lehkhabu mawi leh changkâng tak tak ai chuan hmanlai chhuak, chhuat nawh puan hmêl pû; a chhûng thu erawh rangkachak tluk zet te kha ka la khâl ning thei lo.

India rama civilian award sâng ber Bharat Ratna hi kum 1954 atangin an sem tan a, kum 2015 hi a kum 61-na a ni. Chutih laiin dawng tlâk an awm loh avangin a kâr lakah an âwl zeuh zeuh a, belh khâwmin kum 39 lai chu an pe lo. Civilian award sâng ber dawttu Padma Vibhushan pawh kum 1954 atanga pêk tan tho a ni a, dawng tlâk an awm loh avangin a kâr lakah belh khawmin kum 11 an âwl bawk.

The Pulitzer Prize hi khawvêl award ngaihven hlawh leh sâng ber pâwl a ni a. Kum 1917 atanga sem tan a ni. Novel award tih kha kum 1947 atangin Fiction tia thlâk a ni. Fiction bîkah kum 1917 atanga kum 2014 thleng khân a kâr lakah kum 11 lai lawmman dawng tlâk an awm loh avangin an pe lo.

Lawmman (award) rêng rêng hi a petuten pêk tlâk nia an ngaih an pe thin. An tehfung atanga teha tling lo pui chu ‘pêk ngei ngei tur alawm’ tih avangin an pe ngawt ngai lo. Chu chuan award petute a tiropui a, a dawngtute a tihlu zual bîk bawk. The Pulitzer Prize te, The Man Booker Prize dawngtute lehkhabu hralh a kal êm êm nachhan chu award petute miin an rin êm vang a ni. NLUP mah dawng tlâka an ngaih te chauh an pêk hi maw le!

MAL pawh hian kalphung fel tak a nei a. A kalphung ang chuan a kal a ni mai a, sawisêl theih ka nei lo. Pu Lalzuia sawi angin “Thlan ngei ngei tur” a ni tlat a, pawnto hla bu mai mai pawh a aia tha a awm loh chuan thlan a ni nulh thei. He kalphung hi thlâk danglam a that ka ring. MAL tihlutu chu ‘mite rinna’ a ni. Thu leh hla lama mite ngaihzâwn Mafaa’n a sawi avang pawh hian MAL hlutzia leh pawimawhzia a hriat mai âwm e.

Tunlaiah social media a lâr hle a. Mi tam takin chhiar keuh keuh aiin bih cheuh cheuh kan peih tawh zâwk a; ziah melh melh aiin hmeh neuh neuh kan tuipui tawh zâwk bawk. Suangtuahna rama thlawh delh delh aiin ‘chat’ nuih ver ver kan thlahlel a; ngaihtuahna sâwr bing vang vang aiin inkhâwm lai takngial pawha online rûk zuk zuk kan hreh ta lo.

Hrânghluiten lunglênna khawvêl an fan lai khân thu leh hla tha tak tak an phuh chhuak a; thangtharte hlimna ûma an tlân suau suauna khawvêlah hian ngaihhlut zâwng a dang ta. Lehkhabu tha te hi ngaihhlut nachang kan hre lo tulh tulh a, lehkhabu lei nâna sum sên ai chuan duhzawng lei turin kan ke a hmanhlel a, a nih loh vêk leh lei loh law law pawh kan la thlang ta zâwk fo.

Mizote hi thu leh hla lama sâng tak kan ni. Khawvêl changkânna a zuan rual hian kan thu leh hlate pawh hian hma a sâwn ve zêl tur a nih laiin a hniam tual tual emaw tihtur a ni. MAL hi thu leh hla lama tui mite chuan nu leh paa kan neih a ni. ‘Thu leh Hla’ chanchin bu hian hlut a hlawh hle thin kha a ni a, tunah chuan model thlalâk chuanna magazine hi hralh a kal ta hle mai.

Insiamthata inennawn fo hi mihring naran mai ni lo mi fing zia a ni. Sawisêlna an pai dai mai ni lovin chaw tui takah an lo chhûm hmin hmak zêl. Book of the Year kum tina thlan tur a nih laiin ‘kumin chu dawng tlâk khawpa tha a awm lo’ tiin pe lo ngam sela, chu chuan ziaktute a titang ang a. Dawng tlâk khawpa tha ziak turin ngaihtuahna an sêng nasa lehzual ngei ang. Mizo tawh phawt chuan Book of the Year hi kan ngaisâng a, ngaihsân tlâk ni zêl turin a hmalatu MAL-te tang zual deuh deuh teh se.

2 comments:

Anonymous said...

A ngaihnawmin chhiar a nuam hle mai.

ZunLeng said...

A lawmawm e. Rilruah hian a awm ve thin a. Thahnemngaih a na bawk si. Lehkhabu chhuak a tam a, a tha chhuak erawh a tlem tial tial hian ka lung a tizing thin.

Post a Comment


 
Design by Free WordPress Themes | Re-arranged by Lei hringnun